Sự ngu dốt của công nghệ

Shared from fb Dương Quốc Chính

Lâu nay nhiều người cứ nghĩ là nhờ có công nghệ thì con người sẽ khôn ra. Nhưng thực tế thì khả năng bị ngu đi là cao hơn và AI cũng tạo ra nhiều hệ lụy khác.

AI (trí tuệ nhân tạo) hiện được ứng dụng rất nhiều vào cuộc sống, nhưng nó khá ngu, có khi không bằng con chó. Nhưng con chó này lại có nhiều quyền lực trên mạng xã hội.

FB ứng dụng AI rất nhiều, nó chủ yếu dựa vào sự lựa chọn của đám đông. Chẳng hạn, 1 bức ảnh được tag nhiều lần là ông A, thì dần dần nó sẽ học được và để xuất tag tự động khi thấy cái ảnh giống người đó. Hay FB quyết định chặn tài khoản FB nào đó là dựa vào việc report của các tài khoản khác, càng đông tài khoản report 1 vấn đề thì FB xử lý càng nhanh. Anh em DLV, bò đỏ đang tận dụng tốt cái ngu đó của AI bằng cách dùng đàn bò thật hoặc clone để report. Mình là nạn nhân kiểu này vài lần, dù cái gọi là vi phạm TCCĐ của mình thì thằng người đọc sẽ không thấy, chỉ có con chó AI đọc mới máy móc như vậy (do nó dò theo từ khóa chứ không học được ngữ cảnh). Nhưng những chuyện thế này cũng chưa thực sự nguy hiểm cho cộng đồng.

Nguy hiểm hơn là việc các hãng công nghệ đang hành xử dựa theo đám đông là chính, thậm chí ngay cả việc hệ trọng là việc trả tiền cho người dùng. Google trả tiền cho Youtuber dựa trên lượt view, đăng ký theo dõi…Vì thế chính họ vô tình kích động Youtuber sản xuất ra các clip câu view rất rẻ tiền kiểu đốt xe máy hay đổ vào đầu mẹ mình 200 quả trứng gà từ trên tầng 2 và vô số hành động câu view giật gân khác. Nói cách khác Youtube đang hủy hoại thị hiếu người dùng dựa trên sở thích của đám đông ng.u dốt.

Trên FB cũng không khá hơn, thể hiện rõ nhất là trò bơm tương tác ảo để bán hàng online và cho cả 1 số stt muốn được lan tỏa dựa trên tâm lý bầy đàn. Về tâm lý chung, người ta thích vào 1 cửa hàng đông khách hơn 1 cửa hàng vắng khách. Thế nên dịch vụ bơm tương tác ảo nở rộ, nó khiến cho hành vi mua bán hàng bị rối loạn trước 1 rừng cmts ca ngợi, nâng bi cửa hàng, với stt bán hàng vài ngàn likes.

1 bài viết có ngàn likes hay gấp 10 lần thế cũng không có nghĩa là nó chất lượng. Vì đơn giản là đông follower, đông friend thì cũng sẽ đông tương tác thôi. Đấy là chưa kể cho bơm tương tác ảo nói trên.

Vừa rồi mình bị chặn FB 1 tháng, nên lập 1 cái page mới. Page mới thì lượng người theo dõi ít nên stt vẫn mình viết ra chỉ có tương tác khoảng vài trăm, có khi bằng 1/5 hay 1/10 ở FB cá nhân. Nhưng đâu phải vì thế mà chất lượng kém hơn, đơn giản là do lượng người theo dõi ít hơn. Vì thế, đừng nên xúc động vì những stt nhiều tương tác, hãy thẩm định nó bằng cái đầu của mình.

Tuy nhiên, mình vẫn đánh giá chất lượng stt thông qua tương tác nhưng với cách ngược với bình thường. Ví dụ, nếu ông B có 50 ngàn followers mà stt hầu hết có dưới 300 tương tác, là trình độ có vấn đề hoặc ông này mua followers ảo!

Cái ngu nhất của công nghệ cũng giống như mặt trái của dân chủ trực tiếp. Đó là các phần mềm không đánh giá được uy tín của mỗi tài khoản cá nhân. Tức là tài khoản FB của 1 bần nông, trẻ trâu cũng được bình đẳng y chang TK của ông GS TS hay TBT, CTN, dân chủ đến thế là cùng. Mọi tài khoản sinh ra đều có quyền bình đẳng, đó là quyền được like, quyền share và quyền mưu cầu được vote (bầu cử). Chính vì thế, ai biết được trong số ngàn likes kia, có bao nhiêu TK của thành phần ngu dốt, thậm chí là ảo. Vì lẽ đó, khi lập group nói chuyện chính trị, mình tuyệt đối không cho phép bình bầu (vote) những vấn đề quan trọng.

Mở rộng ra, việc bình bầu qua mạng (không chỉ mạng XH), là trò rất ngớ ngẩn, cho vui thôi, vì nó quá dễ để làm giả kết quả hoặc kết quả dựa trên đám đông ng.u dốt, cả nể. Thế nhưng trò này vẫn được diễn ra hàng ngày ở các cuộc thi. Ngay cả việc bày tỏ nguyện vọng chính trị, xã hội, thu thập chữ ký… qua các trang web, mình cũng chẳng đánh giá cao. Vác đơn đi kiện thật còn chẳng ăn ai nữa là sưu tập chữ ký ảo. Việc đó, nếu muốn nghiêm túc, phải kèm thông tin cá nhân cụ thể, có số CMND, địa chỉ, số đt để xác minh. Nhưng thực tế chẳng mấy khi có được.

Sự ngu dốt của AI cũng như công nghệ nói chung nó kích động tâm lý bầy đàn của đám đông trên mạng xã hội, góp phần phát tán tin giả và sự ủng hộ các hành vi dân túy kiểu làm từ thiện, dọn rác, móc cống, cứu người…Người ta chẳng quan tâm đằng sau những hành động đó là gì, chỉ biết hành xử theo cảm xúc nhất thời. 1 thằng xã hội đen bỏ tiền ra xây chùa, giúp đỡ trẻ mồ côi…sẽ được ca tụng lên mây.

Về mặt chính trị, AI và công nghệ đang phục vụ đám đông, học theo đám đông và kích động đám đông, nên nó sẽ là con bài của cánh tả.

Về mặt xã hội, công nghệ và AI khiến người ta ngu đi, quyết định nhanh hơn dựa trên cảm xúc chứ không dựa trên lý trí. Đó là mặt trái của công nghệ và dường như chưa có cách gì khắc phục được. Bao giờ AI mới có thể tư duy thực sự như 1 con người thông minh? Có vẻ như rất khó. Vì về mặt thuật toán, nó đang dựa trên đám đông.

Người phương Tây vốn dĩ được coi là duy lý, người phương Đông duy tình. Nhưng với công nghệ phát triển, ranh giới đó có vẻ đang bị xóa nhòa. Gần đây mình trở nên tự hào tự tin hơn vì thấy người Mỹ cũng ng.u không kém người Việt là mấy khi lan tỏa fake news!